प्रतिनिधी :- नूतन पाटोळे
निशिगंधाच्या फुलांचे उपयोग सुगंधी द्रव्य निर्मिती (perfumes, incenses, candles), धार्मिक समारंभांमध्ये आणि सजावटीसाठी तसेच त्याच्या औषधी गुणधर्मांसाठी (anti-inflammatory, analgesic, antipyretic) आणि सुगंधित चहा व मिठायांमध्ये केले जातात. तसेच त्याच्या सुगंधामुळे ॲरोमाथेरपीमध्येही त्याचा उपयोग होतो.
अनेक फायदे खालीलप्रमाणे:
- औषधी फायदे: निशिगंध फुलांमध्ये दाहक-विरोधी (anti-inflammatory), वेदनाशामक (analgesic) आणि ताप कमी करणारे (antipyretic) गुणधर्म आहेत. ते डोकेदुखी, ताप आणि श्वसनमार्गाच्या विकारांवर उपचार करण्यासाठी वापरले जाते.
- सुगंध आणि अत्तर: निशिगंधाचा सुगंध खूप मोहक असतो आणि त्याचा उपयोग अत्तरे (perfumes), धूप (incense sticks) आणि मेणबत्त्या (candles) बनवण्यासाठी केला जातो.
- धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व: या फुलांना हिंदू धर्मात पवित्र मानले जाते आणि विविध धार्मिक समारंभांमध्ये यांचा वापर होतो.
- सजावटीसाठी: निशिगंधाची फुले आकर्षक पांढरी शुभ्र असतात आणि त्यांचा उपयोग हार, गजरे, वेण्या तसेच फुलदाणीत फुलांची सजावट करण्यासाठी केला जातो.
- खाद्यपदार्थांमध्ये वापर: काही पारंपरिक भारतीय मिठाया आणि पेयांमध्ये, जसे की ‘पारीजाताचे शरबत’ (Parijat Sharbat) मध्ये निशिगंधाचा वापर केला जातो.
- ॲरोमाथेरपी: याचा गोड आणि शांत करणारा सुगंध ॲरोमाथेरपीमध्ये वापरला जातो, ज्यामुळे आराम मिळतो.